Obecność gotowych produktów na bazie ziół jest bardzo duża. Idziemy do sklepu zielarskiego, apteki - pytamy i najczęściej mamy. Albo szukamy w Internecie. Zamawiamy. Płacimy.
Są jednak tacy, którzy sami zbierają zioła i sami je przerabiają.
Są na tym punkcie jak to się mówi - zakręceni.
Dzisiaj krótkie rozeznanie co jest co w produkowaniu domowych leków.
Tak. Tak.
Zaparzona herbatka ze świeżych kwiatów mniszka jest lekiem!
Napar jest wyciągiem z kwiatów, liści, pączków.
Najczęściej przypomina to zaparzanie normalnej herbaty.
1 łyżkę ziół zalewa się szklanką wrzącej wody. Niektóre przepisy mówią, że dozwolone jest również gorące mleko (czasami pomaga wydobywać lepiej niektóre substancje).
Zalane wrzątkiem zioła pozostawia się pod przykryciem 10, 15, 20 minut (zależnie od ziół). Letni lub gorący wyciąg popija się 2- 3 razy dziennie.
Przepis zazwyczaj daje wskazówkę, czy przed jedzeniem, czy po jedzeniu.
Odwar to wyciąg wodny uzyskiwany z twardych części surowca zielarskiego tj. : z korzeni, kłączy, łodyg, owoców, nasion.
Jedną łyżkę surowca jednolitego lub mieszanki ziołowej zalewamy letnią, ale przegotowaną wodą. Podgrzewamy około 30-60 minut – mieszając. Nie dopuszczamy do wrzenia! Odwar przecedzamy przez sito i uzupełniamy gorącą wodą.
Pijemy ciepły lub zimny 2-3 razy dziennie.
Macerat jest wyciągiem wodnym przygotowywanym na zimno (z korzeni, nasion).
Surowiec zielarski zalewamy letnią wodą w proporcjach 1:20 (jedna część ziół na 20 części wody. Pozostawiamy na 30 minut i już jest gotowy do spożycia.
Wodne wyciągi są jednak nietrwałe.
Bardziej praktyczne są wyciągi olejowe, alkoholowe oraz na winie.
Wyciągi olejowe służą do masażu, do pielęgnacji skóry, jako baza do wyrobu kremów.
Zioła zalewamy oliwą z oliwek, olejem lnianym (mniej trwały), olejem migdałowym. Pozostawiamy zalane zioła na 3-5 tygodni w ciepłym, słonecznym miejscu, np. na parapecie okiennym.
Proporcje: suche zioła 1:20, świeże 1:10 (świeże spryskać lekko alkoholem, żeby nie wszedł grzyb). Regularnie potrząsać słojem. Do sporządzania maceratów najlepsze są naczynia szklane z ciemnego szkła. Potem przesączamy przez sito albo płótno.
Wyciągi olejowe na ciepło są szybką alternatywą wyciągów zimnych. Naczynie z ziołami zalewamy oliwą i wstawiamy do kąpieli wodnej tzn. do garnka z wodą. Ogrzewamy w temperaturze nieprzekraczającej 40 stopni Celsjusza przez ok. 1 godzinę.
Olejowe wyciągi służą często jako baza do wyrobu maści i różnych smarowideł, w tym kosmetycznych.
100 ml oliwy albo dowolnego maceratu olejowego np. nagietkowego, z dziurawca, żywokostu, krwawnika itp.) dajemy do czystego, wysterylizowanego naczyńka, dodajemy wosk pszczeli, wazelinę i umieszczamy w kąpieli wodnej. Mieszamy macerat aż do rozpuszczenia się wosku. Schładzamy.
Zanim maść stwardnieje, dodajemy kilka kropel olejku eterycznego i natychmiast zamykamy słoik wieczkiem.
Trwałość tak zrobionej maści ocenia się na mniej więcej do roku. Przechowujemy w chłodnym miejscu, najlepiej w lodówce.
Tinktury alkoholowe
Rozdrobnione zioła wytrawiamy w 70% alkoholu (albo w mniejszym stężeniu), by później używać w formie kropel albo w rozcieńczeniu.
Surowiec zielarski zalewamy alkoholem: świeże w proporcji 1:2, suszone 1:5. Trzymamy zamknięte, w ciemnym naczyniu; codziennie potrząsamy. Po 2-tygodniach przesączamy do butelki z ciemnego szkła. Przechowujemy w chłodnym miejscu; circa 2 lata można przechowywać.
Syrop jest bardzo prostym sposobem przyrządzania leku ziołowego. Pierwszym krokiem jest zrobienie naparu albo odwaru.
Następnie podgrzewamy, dodajemy cukier ew. miód, mieszamy do rozpuszczenia. Syropy sprawdzają się najczęściej jako środek na kaszel dla dzieci – słodki smak niweluje często nieprzyjemny smak ziół. Syropy przechowujemy w lodówce.
Inhalacje ziołowe polegają na wdychaniu oparów ziół zalanych wrzącą wodą. Zioła dajemy do szerokiego naczynia (np. garnka, miski). Pochylamy głowę przykrytą ręcznikiem i wdychamy opary przez 10-15 minut. Po takiej parówce nie przechodzimy przez pewien czas do chłodniejszego pomieszczenia.
Lecznicze wina uzyskujemy z oczyszczonych, zmiksowanych owoców, które umieszczamy w gąsiorze. Owoce zalewamy wodą z rozpuszczonym cukrem w proporcji 1:2. Ilość cukru powinna odpowiadać połowie wagi użytych owoców. Dodajemy drożdże oraz zioła (ok. 10 łyżek) i zatykamy gąsior rurką fermentacyjną.
Po trzech dniach należy drugą, taką samą ilość cukru rozpuścić w wodzie w proporcji 1:1 i ostrożnie dolać. Młode wino przecedzamy po dwóch tygodniach, pozostałą miazgę odwirowujemy, płyny łączymy i pozostawiamy do sklarowania.
Kompresy polegają na zanurzeniu kawałka materiału z bawełny albo lnu w mocnym i gorącym wyciągu wodnym, naparze lub odwarze lub w rozcieńczonym wyciągu alkoholowym. Kompres przykłada się i przymocowuje do bolącego miejsca przy stłuczeniach, zranieniach, zapaleniach skóry, otarciach, krwawieniach, siniakach.. Kompresy stosuje się także przy bólach gardła i skurczach mięśni.
Kąpiele lecznicze i nasiadówki.
Kąpiel lecznicza w praktyce oznacza zanurzenie ciała lub jego części w roztworze wodnym wzbogaconym naparem lub wywarem z ziół na ok. 20 minut. Całkowita kąpiel oznacza zanurzenie ciała do wysokości klatki piersiowej, nasiadówka zaś – do wysokości nerek.
Zielara
Zdjęcia
Marta Niemczykowska
Pixabay
